Od wybuchu wojny w Ukrainie w lutym 2022 roku współpraca z zagranicznymi firmami stała się jeszcze bardziej niebezpieczna niż przedtem. Unia Europejska wprowadziła bowiem embargo na obrót określonego rodzaju towarami i usługami, a także zakaz kontaktów gospodarczych z wciągniętymi na czarną listę podmiotami z Białorusi i Rosji. Za naruszenie zakazów grożą polskim przedsiębiorcom dotkliwe kary, które mogą sięgać milionów złotych a nawet pozbawienia wolności. Białoruscy i rosyjscy przedsiębiorcy nauczyli się jednak obchodzić sankcje działając poprzez zagraniczne podmioty. Jak uniknąć ryzyka sankcji i sprawdzić firmę z Belgii, która m.in. w październiku 2023 r. zadeklarowała kolejne rozszerzenie embarga?
Dochowanie należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta
W dzisiejszych czasach założyć firmę jest bardzo łatwo. W wielu państwach można to zrobić nawet nie wychodząc z domu, przez Internet. Nigdy więc nie można mieć pewności, kto tak naprawdę kryje się pod stworzoną nazwą i wpisem w rejestrze, dopóki się tego nie sprawdzi. Weryfikacji służą działania powszechnie stosowanego już w obrocie wywiadu gospodarczego, polegające w pierwszej kolejności na sprawdzeniu rzetelności i aktualności dokumentacji kontrahenta, KRS, NIP, REGON, oraz pozwoleń i certyfikatów niezbędnych do prowadzenia określonego rodzaju działalności.
Weryfikacji można dokonać pozyskując informacje od właściwych osób i instytucji, jak: sądy rejestrowe, ZUS, urzędy skarbowe czy krajowe i międzynarodowe izby handlowe. Warto zgłębić wiedzę na temat historii działalności oraz jej właścicieli, w tym opinie o firmie, także przeszukując Internet, czy zapytując innych przedsiębiorców, kontrahentów tego podmiotu, jak i bezpośrednio samego zainteresowanego. Trzeba pamiętać, że niedochowanie należytej staranności przy doborze kontrahenta niesie ze sobą konsekwencje prawne, np. w postaci oskarżenia o świadomy udział w nieprawidłowościach, i wynikające z tego dalsze sankcje podatkowo-prawne.
Współpraca gospodarcza z Belgią
Jak podaje Forum Polskiej Gospodarki (fpg24.pl), współpraca gospodarcza Polski z Belgią kwitnie. W 2021 r. obroty handlowe między obydwoma państwami osiągnęły rekordowy poziom 14,1 mld EUR, czyli o blisko 30% więcej niż w roku poprzednim. Z kolei według oficjalnych danych rządowych, belgijska gospodarka należy do najbardziej rozwiniętych w świecie. Udział usług w tworzeniu tamtejszego dochodu narodowego sięga ok. 70%. Najważniejszymi gałęziami przemysłu belgijskiego są: chemia, przemysł metalurgiczny, elektro-maszynowy (w tym produkcja samochodów) oraz branże spożywcza i tekstylna. Według GUS w 2019 r. Belgia była 11 partnerem handlowym Polski pod względem wartości obrotów towarowych, w tym zajmowała 13 miejsce na liście eksporterów i 10 miejsce na liście importerów. Belgowie sprowadzali w 2019 r. z Polski przede wszystkim wyroby przemysłu elektromaszynowego (ponad 43% udział w całości polskiego eksportu do Belgii), wyroby przemysłu chemicznego (15,3%) oraz artykuły rolno-spożywcze (14%). W drugą stronę wędrowały: wyroby przemysłu chemicznego (42% udziału w całości polskiego importu z Belgii), wyroby przemysłu elektromaszynowego (19,8%) oraz artykuły rolno-spożywcze (14,3%). Wartość usług dostarczonych przez polskie firmy do Belgii wyniosła blisko 1,3 mld euro, a nabytych przez polskich przedsiębiorców od firm z Belgii – 907 mln euro. Z sumą 6,9 mld euro skumulowanych inwestycji Belgia była 9-tym największym zagranicznym inwestorem w Polsce.
Ramy prawne współpracy gospodarczej z Belgią tworzą przepisy wspólnotowe UE oraz umowy międzynarodowe podpisane przez Polskę z Królestwem Belgii lub z poszczególnymi jego regionami. Chodzi przede wszystkim o konwencję ws. unikania podwójnego opodatkowania, zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodów i majątku z 20 sierpnia 2001 r., a także umowa o współpracy z Rządem Flandrii z 6 czerwca 1994 r. oraz umowa o współpracy z Rządem Wspólnoty Francuskiej Belgii i Rządem Waloni.
Krajowe i unijne sankcje
W związku z naruszeniem integralności terytorialnej Ukrainy, Unia Europejska do 23 czerwca 2023 roku nałożyła na Rosję 11 pakietów sankcji. Swoje dodatkowe sankcje nakłada również Polska. Obejmują one najważniejsze osoby w Rosji, a także firmy pochodzące z tego kraju oraz z Białorusi. Zakazany jest obrót towarów i usług z rosyjskimi i białoruskimi firmami. Za jego naruszenie grozi polskim przedsiębiorcom kara finansowa w wysokości do 20 mln zł oraz nawet do 15 lat pozbawienia wolności. Jednak rosyjscy i białoruscy przedsiębiorcy nauczyli się obchodzić międzynarodowe zakazy. Wykorzystują w tym celu m.in. skomplikowane struktury holdingowe utworzone w innych państwach, w których trudno wykryć rzeczywistą strukturę właścicielską.
Podczas wizyty w Ukrainie 11 października 2023 r. premier Belgii Alexander De Croo poinformował o zbliżającym się rozszerzeniu sankcji także na rosyjskie diamenty, które są bardzo ważnym źródłem dochodów dla Rosji. W 2021 r., a więc na rok przed rozpoczęciem inwazji na Ukrainę, kraj ten wyeksportował nieoszlifowane diamenty o wartości około 4 miliardów dolarów. Głównym celem była właśnie Belgia, w której znajduje się diamentowe centrum handlowe w Antwerpii.
Szczegółowe informacje na temat rodzaju objętych unijnym zakazem transakcji gospodarczych z Białorusią i Rosją odnaleźć można na stronach internetowych Rady Europejskiej: https://www.consilium.europa.eu/. W Dzienniku Urzędowym UE od adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02014R0269-20220721 znajduje się z kolei wykaz osób i podmiotów objętych sankcjami. Polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji również prowadzi aktualny rejestr podmiotów objętych sankcjami, w którym można sprawdzić kontrahenta, jego powiązania, przyczyny umieszczenia w rejestrze i zastosowane sankcje: https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami.
W pierwszym kroku sprawdzenia firmy z Belgii można więc dokonać wglądu, czy nie widnieje ona w którymś z ww. rejestrów. Źródłem przydatnych informacji jest również Rozporządzenie Rady (UE) 2022/576 z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Wywiad gospodarczy, czyli jak sprawdzić kontrahenta z Belgii?
Weryfikację kontrahenta można powierzyć profesjonalnej wywiadowni gospodarczej, na co dzień zajmującej się realizacją takich zleceń. Prywatny detektyw w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu czy innych miastach będzie wiedział, jak dotrzeć do niezbędnych informacji weryfikujących obecnego lub przyszłego kontrahenta.
Najważniejszym sposobem weryfikacji kontrahenta i jego ewentualnych powiązań z Białorusią czy Rosją jest ustalenie podmiotu będącego jego beneficjentem rzeczywistym, a następnie sprawdzenie, czy jest on wpisany na ww. listę sankcyjną prowadzoną przez MSWiA. Ustalenia można dokonać w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych prowadzonym przez Ministra Finansów: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/wyszukaj.
Wywiad środowiskowy
Ogólnodostępnym sposobem na zdobycie informacji o kontrahencie jest przeszukanie zasobów Internetu. Weryfikacja firmy, sprawdzenie jej, czy posiada stronę internetową, jakie są o niej opinie, być może napotkamy jakąś publikację na jej temat. Jeśli dla pewności nie chcemy tego robić sami, możemy powierzyć research agencji detektywistycznej specjalizującej się w profesjonalnym wywiadzie gospodarczym. Bo źródeł informacji jest znacznie więcej niż tylko sieć www. Można np. wystąpić do Ambasady RP w Brukseli z zapytaniem o konkretny podmiot, czy docierały do niej już skargi od innych przedsiębiorców, a może według wiedzy placówki dyplomatycznej belgijski kontrahent cieszy się złą opinią? Podobnych informacji mogą udzielić polsko-belgijskie izby handlowe.
Bezpośrednie zapytanie do kontrahenta
W przypadku pojawienia się trudności z ustaleniem struktury właścicielskiej biznesowego partnera za pomocą dostępnych rejestrów, można skorzystać z innej metody jego sprawdzenia w ramach działań wywiadu gospodarczego, którą jest zwrócenie się bezpośrednio do niego o potwierdzenie, kto jest jego beneficjentem rzeczywistym. Oczywiście by uwiarygodnić udzieloną odpowiedź można poprosić belgijskiego przedsiębiorcę o okazanie dokumentów potwierdzających jego deklaracje.
Polskie i unijne rejestry
W biuletynie informacji publicznej Minister Przedsiębiorczości i Technologii, jako minister właściwy ds. gospodarki, prowadzi rejestr przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych. Jeśli w rejestrze tym odnajdziemy przedstawicielstwo naszego kontrahenta, możemy przypuszczać, że on sam nadal istnieje i prowadzi działalność.
Kolejnym z takich rejestrów, w którym można sprawdzić kontrahenta jest europejski rejestr podatników VAT UE oraz rejestr EORI. Przedsiębiorstwa i osoby chcące prowadzić działalność handlową na terenie Unii muszą używać numeru EORI. Jest to numer identyfikacyjny potrzebny we wszystkich procedurach celnych. System informatyczny VIES (VAT Information Exchange System), to wyszukiwarka prowadzona przez Komisję Europejską, pozwalająca na sprawdzenie czy dany podmiot jest zarejestrowany jako dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych. A to niezbędne m.in. do tego, by móc zastosować do danej transakcji 0% stawkę VAT. Jeśli VIES nie potwierdzi rejestracji kontrahenta, można wystąpić o weryfikację do urzędu skarbowego państwa, w którym ma on siedzibę. Warto również sprawdzić, czy firma posiada odpowiednie pozwolenia i certyfikaty, jeśli są one wymagane w danym kraju.
Rejestr Dłużników Niewypłacalnych pozwala sprawdzić, czy dany kontrahent nie figuruje na jego liście. Istnieją również biura informacji gospodarczej, które posiadają szczegółowe informacje o działalności przedsiębiorstw. BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, utworzone przez Związek Banków Polskich, gromadzi dane na temat historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów, a także para bankowych firm pożyczkowych.
Belgijskie rejestry firm
Belgijski rejestr przedsiębiorstw „Economie” tworzony jest przez bazy danych gromadzone we francuskim Banque-Carrefour des Entreprises (BCE) oraz w holenderskim Kruispunktbank van Ondernemingen (KBO). To rejestr zarządzany przez belgijskie biuro w Federalnym Departamencie Gospodarki. Rejestr został stworzony w celu uproszczenia administracji i zapewnienia sposobu jednoznacznej identyfikacji przedsiębiorstw. Baza danych obejmuje wszystkie przedsiębiorstwa, bowiem belgijskie prawo wymaga rejestracji od wszystkich firm działających na jej terytorium. Zawiera również listę zakładów (lub „jednostek organizacyjnych”) firm: są to adresy, pod którymi firma prowadzi swoją działalność. Baza danych zawiera również linki do innych baz danych. Obejmuje ona nie tylko przedsiębiorstwa, ale także inne osoby prawne. Uwzględnione są firmy jednoosobowe, organy publiczne, a w niektórych przypadkach firmy zagraniczne.
Dostęp do publicznych informacji na temat przedsiębiorstw jest bezpłatny. Tylko część bardziej szczegółowych danych jest odpłatna. Wspomniana, bezpłatna funkcja „Wyszukiwanie publiczne” umożliwia wyszukiwanie danych na temat wszystkich firm, niezależnie od tego, czy są one obecnie aktywne, czy też zaprzestały działalności, a także od tego, czy są osobami prawnymi, czy jednoosobowymi przedsiębiorcami, oraz na temat ich zakładów. Można go przeszukiwać według numeru rejestru, nazwy, działalności handlowej lub adresu. Strony z przeglądem spółek zawierają informacje o dyrektorach, a na samym dole znajdują się linki do rocznych sprawozdań finansowych spółki i publikacji w dzienniku urzędowym. Rejestr dostępny jest w czterech językach: angielskim, francuskim, niemieckim i niderlandzkim (adres rejestru: https://economie.fgov.be/en | bezpośredni link do wyszukiwarki publicznej: https://kbopub.economie.fgov.be/kbopub/zoeknummerform.html?lang=en).
„Service Public Fédéral Justice” to również oficjalna państwowa baza danych, prowadzona przez belgijskie ministerstwo sprawiedliwości. Zawiera dokumenty dotyczące spółek. Dla niektórych firm dostępne są zdjęcia dokumentów. Można tam znaleźć na przykład oficjalne ogłoszenia o zmianach w strukturze firmy, zmianach adresowych i zmianach kluczowego personelu. Wyszukiwarka dostępna w języku francuskim (http://www.ejustice.just.fgov.be/tsv/tsvf.htm).
„Trends Business Information” to komercyjna baza danych zawierająca akta prawne, raporty kredytowe i roczne sprawozdania finansowe. Gromadzi informacje na temat wszystkich firm i osób samozatrudnionych w Belgii i na całym świecie. Dostarcza dane o istniejących klientach, dostawcach lub potencjalnych klientach, dostosowane do działalności wyszukującego informacji przedsiębiorcy. Dostępna jest w trzech językach: angielskim, francuskim i niderlandzkim (https://shop.trends-business-information.be/webshop/?lng=en#/).
Lepiej dobrze sprawdzić kontrahenta
Przed dokonaniem transakcji, nawiązaniem współpracy z kontrahentem z Belgii lepiej przeprowadzić wywiad gospodarczy i dobrze go sprawdzić, przede wszystkim czy nie jest powiązany z Białorusią lub Rosją. Za naruszenie zakazów nałożonych na określonego rodzaju obrót z tymi państwami i z określonymi osobami i firmami grozi bowiem kara finansowa w wysokości do 20 mln zł, oraz od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Poza tym, weryfikacja kontrahenta, dochowanie należytej staranności przy jego doborze, to wymóg obowiązujący zawsze przy prowadzeniu działalności gospodarczej, ciążący na przedsiębiorcach jako profesjonalnych uczestnikach rynku.
Czy już wiesz jak sprawdzić firmę z Belgii? Jeśli nie, lub potrzebujesz odnalezienia bardziej szczegółowych informacji, możemy Ci pomóc. Zapraszamy do kontaktu.
