Po rosyjskiej aneksji Krymu w 2014 r. Francja nie robiła sobie nic z ustanowionych przez Unię Europejską sankcji gospodarczych, stając się największym inwestorem bezpośrednim w Rosji. Przez lata działało tam kilkaset firm z udziałem kapitału francuskiego. Również we Francji legalną działalność prowadziło kilkadziesiąt firm rosyjskich. Obecnie Unia wprowadza nowe sankcje za napaść na Ukrainę i swobodna współpraca gospodarcza została zakazana. Związki gospodarcze Francją z Rosją są jednak tak silne, że rynkom obu państw trudno jest funkcjonować bez siebie. A za podejmowanie obrotu określonego rodzaju towarami i usługami, jak i za współpracę z wciągniętymi na czarną listę podmiotami, grożą także polskim przedsiębiorcom wysokie kary, sięgające 20 mln zł i 15 lat pozbawienia wolności. Jak sprawdzić firmę z Francji, by uchronić się przed zagrożeniem objęciem sankcjami?
Dochowanie należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta
W dzisiejszych czasach założyć firmę jest bardzo łatwo. W wielu państwach można to zrobić nawet nie wychodząc z domu, przez Internet. Nigdy więc nie można mieć pewności, kto tak naprawdę kryje się pod stworzoną nazwą i wpisem w rejestrze, dopóki się tego nie sprawdzi. Weryfikacji służą działania powszechnie stosowanego już w obrocie wywiadu gospodarczego, polegające w pierwszej kolejności na sprawdzeniu rzetelności i aktualności dokumentacji kontrahenta, KRS, NIP, REGON, oraz pozwoleń i certyfikatów niezbędnych do prowadzenia określonego rodzaju działalności.
Weryfikacji można dokonać pozyskując informacje od właściwych osób i instytucji, jak: sądy rejestrowe, ZUS, urzędy skarbowe, czy krajowe i międzynarodowe izby handlowe. Warto zgłębić wiedzę na temat historii działalności oraz jej właścicieli, w tym opinie o firmie, także przeszukując Internet, czy zapytując innych przedsiębiorców, kontrahentów tego podmiotu, jak i bezpośrednio samego zainteresowanego. Trzeba pamiętać, że niedochowanie należytej staranności przy doborze kontrahenta niesie ze sobą konsekwencje prawne, np. w postaci oskarżenia o świadomy udział w nieprawidłowościach, i wynikające z tego dalsze sankcje podatkowo-prawne.
Współpraca gospodarcza z Francją
Jak wynika z informacji GUS, w 2021 r. Francja stała się 3. największym importerem z Polski, sprowadzając towary i usługi o wartości 16,3 mld EUR. Eksport do Polski miał wartość 9,5 mld EUR (6. największy partner). Najwięcej wysyłamy do Francji: wyroby przemysłu elektromaszynowego, przemysłu chemicznego, metalurgiczne oraz artykuły rolno-spożywcze. Sprowadzamy natomiast: samochody, leki, ciągniki, środki owadobójcze, kosmetyki, wyroby z żeliwa i stali oraz artykuły higieniczne. Na koniec 2020 r. łączna wartość francuskich inwestycji w Polsce wyniosła ponad 17 mld EUR. W 2018 r. działało tu 1317 francuskich firm. Bezpośrednie inwestycje polskich firm we Francji wyniosły ponad 103 mln EUR (na koniec 2020 r.).
Dwustronne stosunki gospodarcze reguluje przede wszystkim prawo wspólnotowe z racji członkostwa obu państw w UE, a także: umowa z 20 czerwca 1975 r. w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majątku; umowa z 14 lutego 1989 r. w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji; oraz protokół z 7 maja 1976 r. w sprawie pogłębienia i rozszerzenia współpracy polsko-francuskiej w dziedzinie gospodarki i przemysłu. W grudniu 2022 r. w Krakowie odbyło się pierwsze Polsko-Francuskie Forum Gospodarcze. Wzięli w nim udział przedstawiciele polskich i francuskich firm oraz instytucji.
Krajowe i unijne sankcje
W związku z naruszeniem integralności terytorialnej Ukrainy, Unia Europejska do 23 czerwca 2023 roku nałożyła na Rosję 11 pakietów sankcji. Swoje dodatkowe sankcje nakłada również Polska. Obejmują one najważniejsze osoby w Rosji, a także firmy pochodzące z tego kraju oraz z Białorusi. Zakazany jest obrót towarów i usług z rosyjskimi i białoruskimi firmami. Za jego naruszenie grozi polskim przedsiębiorcom kara finansowa w wysokości do 20 mln zł oraz nawet do 15 lat pozbawienia wolności. Jednak rosyjscy i białoruscy przedsiębiorcy nauczyli się obchodzić międzynarodowe zakazy. Wykorzystują w tym celu m.in. skomplikowane struktury holdingowe utworzone w innych państwach, w których trudno wykryć rzeczywistą strukturę właścicielską.
Jak napisał serwis InfoSecurity24.pl, Rosja od wielu lat prowadzi we Francji tzw. politykę soft power, której celem jest ochrona agendy politycznej Kremla poprzez promocję nasilonej współpracy gospodarczej przy jednoczesnym osłabianiu pozycji Unii Europejskiej wobec Rosji, w tym również w zakresie nakładanych na nią od 2014 r. sankcji. Rosja szachuje Francję argumentem, że Niemcy sporo zarabiają na rosyjskim rynku, więc dlaczego nie mogą tego robić również Francuzi. Intensywnie działa Francusko-Rosyjska Izba Przemysłowo-Handlowa, której celem jest rozbudowa kontaktów biznesowych obu państw.
Szczegółowe informacje na temat rodzaju objętych unijnym zakazem transakcji gospodarczych z Białorusią i Rosją odnaleźć można na stronach internetowych Rady Europejskiej: https://www.consilium.europa.eu/. W Dzienniku Urzędowym UE od adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02014R0269-20220721 znajduje się z kolei wykaz osób i podmiotów objętych sankcjami. Polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji również prowadzi aktualny rejestr podmiotów objętych sankcjami, w którym można sprawdzić kontrahenta, jego powiązania, przyczyny umieszczenia w rejestrze i zastosowane sankcje: https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami.
W pierwszym kroku sprawdzenia firmy z Francji można więc dokonać wglądu, czy nie widnieje ona w którymś z ww. rejestrów. Źródłem przydatnych informacji jest również Rozporządzenie Rady (UE) 2022/576 z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Wywiad gospodarczy, czyli jak sprawdzić kontrahenta z Francji?
Weryfikację kontrahenta można powierzyć profesjonalnej wywiadowni gospodarczej, na co dzień zajmującej się realizacją takich zleceń. Prywatny detektyw w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu czy innych miastach będzie wiedział, jak dotrzeć do niezbędnych informacji weryfikujących obecnego lub przyszłego kontrahenta.
Najważniejszym sposobem weryfikacji kontrahenta i jego ewentualnych powiązań z Białorusią czy Rosją jest ustalenie podmiotu będącego jego beneficjentem rzeczywistym, a następnie sprawdzenie, czy jest on wpisany na ww. listę sankcyjną prowadzoną przez MSWiA. Ustalenia można dokonać w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych prowadzonym przez Ministra Finansów: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/wyszukaj.
Wywiad środowiskowy
Ogólnodostępnym sposobem na zdobycie informacji o kontrahencie jest przeszukanie zasobów Internetu. Weryfikacja firmy, sprawdzenie jej, czy posiada stronę internetową, jakie są o niej opinie, być może napotkamy jakąś publikację na jej temat. Jeśli dla pewności nie chcemy tego robić sami, możemy powierzyć research agencji detektywistycznej specjalizującej się w profesjonalnym wywiadzie gospodarczym. Bo źródeł informacji jest znacznie więcej niż tylko sieć www. Można np. wystąpić do Ambasady RP w Paryżu z zapytaniem o konkretny podmiot, czy docierały do niej już skargi od innych przedsiębiorców, a może według wiedzy placówki dyplomatycznej francuski kontrahent cieszy się złą opinią? Podobnych informacji mogą udzielić polsko-francuskie izby handlowe.
Bezpośrednie zapytanie do kontrahenta
W przypadku pojawienia się trudności z ustaleniem struktury właścicielskiej biznesowego partnera za pomocą dostępnych rejestrów, można skorzystać z innej metody jego sprawdzenia w ramach działań wywiadu gospodarczego, którą jest zwrócenie się bezpośrednio do niego o potwierdzenie, kto jest jego beneficjentem rzeczywistym. Oczywiście by uwiarygodnić udzieloną odpowiedź można poprosić francuskiego przedsiębiorcę o okazanie dokumentów potwierdzających jego deklaracje.
Polskie i unijne rejestry
W biuletynie informacji publicznej Minister Przedsiębiorczości i Technologii, jako minister właściwy ds. gospodarki, prowadzi rejestr przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych. Jeśli w rejestrze tym odnajdziemy przedstawicielstwo naszego kontrahenta, możemy przypuszczać, że on sam nadal istnieje i prowadzi działalność.
Kolejnym z takich rejestrów, w którym można sprawdzić kontrahenta jest europejski rejestr podatników VAT UE oraz rejestr EORI. Przedsiębiorstwa i osoby chcące prowadzić działalność handlową na terenie Unii muszą używać numeru EORI. Jest to numer identyfikacyjny potrzebny we wszystkich procedurach celnych. System informatyczny VIES (VAT Information Exchange System), to wyszukiwarka prowadzona przez Komisję Europejską, pozwalająca na sprawdzenie czy dany podmiot jest zarejestrowany jako dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych.A to niezbędne m.in. do tego, by móc zastosować do danej transakcji 0% stawkę VAT. Jeśli VIES nie potwierdzi rejestracji kontrahenta, można wystąpić o weryfikację do urzędu skarbowego państwa, w którym ma on siedzibę. Warto również sprawdzić, czy firma posiada odpowiednie pozwolenia i certyfikaty, jeśli są one wymagane w danym kraju. Unijny rejestr przedsiębiorstw (EU Business Register, http://www.eubusinessregister.org/) umożliwia wyszukiwanie firm z całego świata.
Rejestr Dłużników Niewypłacalnych pozwala sprawdzić, czy dany kontrahent nie figuruje na jego liście. Istnieją również biura informacji gospodarczej, które posiadają szczegółowe informacje o działalności przedsiębiorstw. BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, utworzone przez Związek Banków Polskich, gromadzi dane na temat historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów, a także para bankowych firm pożyczkowych.
Francuskie rejestry firm
Lokalne rejestry przedsiębiorstw i spółek (registres du commerce et des sociétés – RCS) są prowadzone przez sekretarzy (greffiers) sądów handlowych (tribunaux de commerce) we Francji metropolitalnej, przez mieszane sądy handlowe (tribunaux mixtes de commerce) w departamentach i regionach zamorskich oraz przez sekretarzy połączonych sądów handlowych (tribunaux judiciaires à compétence commerciale) w departamentach Bas-Rhin, Haut-Rhin i Moselle. Oświadczenia o rejestracji, zmianie i wykreśleniu składane przez przedsiębiorstwa w rejestrach handlowych i rejestrach spółek są sprawdzane przez sekretarzy w celu zapewnienia, że oświadczenia są zgodne z przepisami ustawowymi i wykonawczymi oraz odpowiadają dokumentom uzupełniającym i dokumentom dołączonym jako załączniki. Te kontrole wymogów merytorycznych i formalnych są przeprowadzane pod nadzorem prezesa lub sędziego, któremu powierzono to zadanie i który jest właściwy do rozstrzygania wszelkich sporów między przedsiębiorcą a rejestratorem.
Kbis, będący wyciągiem z rejestru handlowego i rejestru spółek, jest „dowodem tożsamości” przedsiębiorstwa i zawiera wszystkie informacje, które przedsiębiorstwo jest zobowiązane zadeklarować. Celem wyciągu z Kbis jest zapewnienie pewności prawnej w odniesieniu do transakcji handlowych poprzez dostarczenie każdej zainteresowanej stronie informacji na temat struktury prawnej przedsiębiorstwa, jego dyrektorów, działalności, miejsca prowadzenia działalności i sposobu działania przedsiębiorstwa. W dokumencie tym stwierdza się również, czy przeciwko przedsiębiorstwu wszczęto zbiorowe postępowanie upadłościowe. Ten dokument urzędowy (acte authentique), wydany i podpisany przez sekretarza sądowego, uznaje się za autentyczny, chyba że zostanie wniesiony zarzut fałszerstwa.
Na szczeblu krajowym krajowy rejestr przedsiębiorstw i spółek (registre national du commerce et des sociétés – RNCS) jest prowadzony przez Krajowy Instytut Własności Przemysłowej (Institut National de la Propriété Industrielle – INPI). Ten krajowy rejestr centralizuje wszystkie informacje i dokumenty, które zostały sprawdzone i zatwierdzone przez rejestratorów i wprowadzone do rejestrów handlowych i rejestrów spółek prowadzonych w każdym rejestrze. INPI jest odpowiedzialny za rozpowszechnianie i bezpłatne udostępnianie opinii publicznej informacji technicznych, biznesowych i finansowych zawartych w RNCS, w celu ich dalszego wykorzystania.
Wyszukiwarka Infogreffe jest platformą rozpowszechniania wszystkich rejestrów przedsiębiorstw i spółek (Francji kontynentalnej, w tym Alzacji-Moselle, oraz departamentów i regionów zamorskich). Oferuje wyciągi z Kbis, informacje na temat beneficjentów rzeczywistych, zestawienie długów, akty i umowy spółki, roczne sprawozdania finansowe, prowadzone postępowania upadłościowe. Dostępna w języku francuskim. Infogreffe zapewnia bezpłatny dostęp do niektórych informacji na temat wymienionych w niej przedsiębiorstw. Wyciągi z rejestru przedsiębiorstw i spółek oraz załączone do nich dokumenty można uzyskać za opłatą ustaloną przez państwo: https://www.infogreffe.fr/.
Strona INPI umożliwia dostęp, za pośrednictwem portalu DATA INPI, do rejestrów rejestracji, zmian i wykreśleń oraz rocznych sprawozdań finansowych spółek. Dostępna w j. francuskim i angielskim. Dostęp do danych RNCS INPI za pośrednictwem portalu DATA INPI jest bezpłatny. Jednak korzystanie ze zgromadzonych tam danych wymaga uzyskania licencji: https://www.inpi.fr/licence-registre-national-du-commerce-et-des-societes-rncs.
BODACC (Bulletin officiel des annonces civiles et commerciales) jest oficjalnym biuletynem, w którym publikowane są dokumenty zarejestrowane w rejestrze przedsiębiorstw i spółek, od momentu założenia przedsiębiorstwa do jego likwidacji, w szczególności w odniesieniu do sprzedaży i przeniesienia, zbiorowego postępowania upadłościowego i składania sprawozdań finansowych. Dokumenty, o których mowa, są przesyłane do BODACC bez konieczności podejmowania jakichkolwiek działań lub inicjatywy przez zainteresowane strony. Ogłoszenia w BODACC są dokonywane na odpowiedzialność rejestratora, który otrzymuje informacje. Dostępny w j. francuskim. Ogłoszenia zawarte w BODACC są bezpłatne: https://www.bodacc.fr/.
„Portail de la Publicité Légale des Entreprises” [portal publiczny dający dostęp do informacji prawnych spółek] – to portal dostępu cyfrowego umożliwiający użytkownikom dostęp, za pośrednictwem jednego interfejsu, do informacji prawnych publikowanych na następujących trzech stronach internetowych: https://www.infogreffe.fr/, https://actulegales.fr/, https://www.bodacc.fr/.
Lepiej dobrze sprawdzić kontrahenta
Przed dokonaniem transakcji, nawiązaniem współpracy z kontrahentem z Francji lepiej przeprowadzić wywiad gospodarczy i dobrze go sprawdzić, przede wszystkim czy nie jest powiązany z Białorusią lub Rosją. Za naruszenie zakazów nałożonych na określonego rodzaju obrót z tymi państwami i z określonymi osobami i firmami grozi bowiem kara finansowa w wysokości do 20 mln zł, oraz od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Poza tym, weryfikacja kontrahenta, dochowanie należytej staranności przy jego doborze, to wymóg obowiązujący zawsze przy prowadzeniu działalności gospodarczej, ciążący na przedsiębiorcach jako profesjonalnych uczestnikach rynku.
Czy już wiesz jak sprawdzić firmę z Francji? Jeśli nie, lub potrzebujesz odnalezienia bardziej szczegółowych informacji, możemy Ci pomóc. Zapraszamy do kontaktu.
