W ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej wpisane jest niebezpieczeństwo zawarcia transakcji z nierzetelną firmą, która może się okazać niewypłacalna, lub w inny sposób przynieść przedsiębiorcy straty. Jednak w przypadku zagranicznych podmiotów niebezpieczeństwo to wzrasta, bowiem trudniej o weryfikację kontrahenta w obcym państwie. Obecnie weryfikacja ta ma jeszcze większe znaczenie. Głównie z uwagi na kary grożące za współpracę z firmami podlegającymi sankcjom w związku z konfliktem zbrojnym na Ukrainie. Jak sprawdzić firmę z Rumunii, czyli państwa zlokalizowanego bardzo blisko terenu wojny, graniczącego z Ukrainą od północy i wschodu?
Dochowanie należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta
W dzisiejszych czasach założyć firmę jest bardzo łatwo. W wielu państwach można to zrobić nawet nie wychodząc z domu, przez Internet. Nigdy więc nie można mieć pewności, kto tak naprawdę kryje się pod stworzoną nazwą i wpisem w rejestrze, dopóki się tego nie sprawdzi. Weryfikacji służą działania powszechnie stosowanego już w obrocie wywiadu gospodarczego. W pierwszej kolejności polegają na sprawdzeniu rzetelności i aktualności dokumentacji kontrahenta, KRS, NIP, REGON, oraz pozwoleń i certyfikatów niezbędnych do prowadzenia określonego rodzaju działalności.
Weryfikacji można dokonać pozyskując informacje od właściwych osób i instytucji, jak: sądy rejestrowe, ZUS, urzędy skarbowe, czy krajowe i międzynarodowe izby handlowe. Warto zgłębić wiedzę na temat historii działalności oraz jej właścicieli, w tym opinie o firmie, także przeszukując Internet, czy zapytując innych przedsiębiorców, kontrahentów tego podmiotu, jak i bezpośrednio samego zainteresowanego. Trzeba pamiętać, że niedochowanie należytej staranności przy doborze kontrahenta niesie ze sobą konsekwencje prawne, np. w postaci oskarżenia o świadomy udział w nieprawidłowościach, i wynikające z tego dalsze sankcje podatkowo-prawne.
Krajowe i unijne sankcje
Od ponad roku polskie firmy jeszcze ostrożniej przyglądają się współpracy z zagranicznymi, również rumuńskimi, partnerami biznesowymi, w związku z rosyjską agresją militarną na Ukrainie. Unia Europejska do końca 2022 roku nałożyła na Rosję już 9 pakietów sankcji. Swoje dodatkowe sankcje nakłada również Polska. Obejmują one najważniejsze osoby w Rosji, a także firmy pochodzące z tego kraju oraz z Białorusi. Zakazany jest obrót towarów i usług z rosyjskimi i białoruskimi firmami. Za jego naruszenie grozi polskim przedsiębiorcom kara finansowa w wysokości do 20 mln zł oraz nawet do 15 lat pozbawienia wolności. Jednak rosyjscy i białoruscy przedsiębiorcy nauczyli się obchodzić międzynarodowe zakazy, wykorzystując m.in. skomplikowane struktury holdingowe utworzone w innych państwach, w których trudno wykryć rzeczywistą strukturę właścicielską. A Rumunia bezpośrednio graniczy od północy i wschodu z Ukrainą. Do tego sąsiaduje również przez Morze Czarne z anektowaną siłą przez Rosję w 2014 r. Autonomiczną Republiką Krymu.
Współpraca gospodarcza z Rumunią
Od 1 stycznia 2007 r. Rumunia należy do Unii Europejskiej, co znacznie ułatwia wymianę towarów i usług z firmami z tego państwa. Rozpoczęła również proces przystępowania do strefy Schengen. Najważniejszymi sektorami rumuńskiej gospodarki w pierwszych trzech kwartałach 2022 r. były: przemysł, handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych i motocykli, transport i magazynowanie, branża hotelarska i restauracyjna. W okresie tym wzajemne obroty handlowe między Polską a Rumunią wyniosły 8,16 mld euro. Polska eksportowała do Rumunii na kwotę 5,48 mld euro, importując towary i usługi o wartości 2,68 mld euro. Polska była więc 6-tym największym na świecie dostawcą towarów na tamtejszy rynek i 5-tym odbiorcą towarów rumuńskich.
Do Rumunii eksportujemy przede wszystkim: maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny, wyroby przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych, metale nieszlachetne i wyroby metalurgiczne oraz tworzywa sztuczne, kauczuk i produkty z nich wytworzone. W drugą stronę wędrują głównie: maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny, środki transportu naziemnego, metale nieszlachetne i wyroby metalurgiczne oraz tworzywa sztuczne, kauczuk i produkty z nich wytworzone.
Rumunia jest bardzo ważnym punktem na mapie gospodarczej polskich firm. Ich liczba na rumuńskim rynku stale rośnie. W listopadzie 2022 r. w Rumunii zarejestrowano 1494 przedsiębiorstw z polskim kapitałem, podczas gdy jeszcze rok wcześniej było ich 1348. Prócz rozporządzeń, dyrektyw, umów i innych wspólnotowych aktów prawnych, w relacjach polsko-rumuńskich istotną rolę odgrywają dwustronne umowy: a) w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 23 czerwca 1994 roku; b) w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 23 czerwca 1994 roku; oraz c) Wspólna Deklaracja dot. partnerstwa strategicznego z października 2009 r.
Krajowe i unijne informatory
Szczegółowe informacje na temat rodzaju objętych unijnym zakazem transakcji gospodarczych z Białorusią i Rosją odnaleźć można na stronach internetowych Rady Europejskiej: https://www.consilium.europa.eu/. W Dzienniku Urzędowym UE od adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02014R0269-20220721 znajduje się z kolei wykaz osób i podmiotów objętych sankcjami. Polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji również prowadzi aktualny rejestr podmiotów objętych sankcjami, w którym można sprawdzić kontrahenta, jego powiązania, przyczyny umieszczenia w rejestrze i zastosowane sankcje: https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami.
W pierwszym kroku sprawdzenia firmy z Rumunii można więc dokonać wglądu, czy nie widnieje ona w którymś z ww. rejestrów. Źródłem przydatnych informacji jest również Rozporządzenie Rady (UE) 2022/576 z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Wywiad gospodarczy, czyli jak sprawdzić kontrahenta z Rumunii?
Weryfikację kontrahenta można powierzyć profesjonalnej wywiadowni gospodarczej, na co dzień zajmującej się realizacją takich zleceń. Prywatny detektyw w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu czy innych miastach będzie wiedział, jak dotrzeć do niezbędnych informacji weryfikujących obecnego lub przyszłego kontrahenta.
Najważniejszym sposobem weryfikacji kontrahenta i jego ewentualnych powiązań z Białorusią czy Rosją jest ustalenie podmiotu będącego jego beneficjentem rzeczywistym, a następnie sprawdzenie, czy jest on wpisany na ww. listę sankcyjną prowadzoną przez MSWiA. Ustalenia można dokonać w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych prowadzonym przez Ministra Finansów: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/wyszukaj .
Bezpośrednie zapytanie do kontrahenta
W przypadku pojawienia się trudności z ustaleniem struktury właścicielskiej biznesowego partnera za pomocą dostępnych rejestrów, można skorzystać z innej metody jego sprawdzenia w ramach działań wywiadu gospodarczego, którą jest zwrócenie się bezpośrednio do niego o potwierdzenie, kto jest jego beneficjentem rzeczywistym. Oczywiście by uwiarygodnić udzieloną odpowiedź można poprosić rumuńskiego przedsiębiorcę o okazanie dokumentów potwierdzających jego deklaracje.
Wywiad środowiskowy
Ogólnodostępnym sposobem na zdobycie informacji o kontrahencie jest przeszukanie zasobów Internetu. Weryfikacja firmy, sprawdzenie jej, czy posiada stronę internetową, jakie są o niej opinie, być może napotkamy jakąś publikację na jej temat. Można zwrócić się z prośbą o referencje do innych firm, które miały do czynienia z tym kontrahentem.
Jeśli dla pewności nie chcemy tego robić sami, możemy powierzyć research agencji detektywistycznej specjalizującej się w profesjonalnym wywiadzie gospodarczym. Bo źródeł informacji jest znacznie więcej niż tylko sieć www. Mogą ich udzielić np. polsko-rumuńskie izby handlowe albo Ambasada RP w Bukareszcie.
Polskie i unijne rejestry
W biuletynie informacji publicznej Minister Przedsiębiorczości i Technologii, jako minister właściwy ds. gospodarki, prowadzi rejestr przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych. Jeśli w rejestrze tym odnajdziemy przedstawicielstwo naszego kontrahenta, możemy przypuszczać, że on sam nadal istnieje i prowadzi działalność.
Kolejnym z takich rejestrów, w którym można sprawdzić kontrahenta jest europejski rejestr podatników VAT UE oraz rejestr EORI. Przedsiębiorstwa i osoby chcące prowadzić działalność handlową na terenie Unii muszą używać numeru EORI. EORI to nuemr identyfikacyjny potrzebny we wszystkich procedurach celnych. System informatyczny VIES (VAT Information Exchange System), to wyszukiwarka prowadzona przez Komisję Europejską, pozwalająca na sprawdzenie czy dany podmiot jest zarejestrowany jako dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych. A to niezbędne m.in. do tego, by móc zastosować do danej transakcji 0% stawkę VAT. Jeśli VIES nie potwierdzi rejestracji kontrahenta, można wystąpić o weryfikację do urzędu skarbowego państwa, w którym ma on siedzibę. Warto również sprawdzić, czy firma posiada odpowiednie pozwolenia i certyfikaty, jeśli są one wymagane w danym kraju.
Rejestr Dłużników Niewypłacalnych pozwala sprawdzić, czy dany kontrahent nie figuruje na jego liście. Istnieją również biura informacji gospodarczej, które posiadają szczegółowe informacje o działalności przedsiębiorstw. BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, utworzone przez Związek Banków Polskich. Rejestr ten gromadzi dane na temat historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów, a także para bankowych firm pożyczkowych.
Rumuńskie rejestry przedsiębiorców
Najważniejszym rejestrem firm w Rumunii (spółek, przedsiębiorstw krajowych, podmiotów prawa publicznego, spółdzielni, ugrupowań interesów gospodarczych, spółek europejskich, osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, przedsiębiorstw rodzinnych oraz innych osób fizycznych lub prawnych) jest państwowy rejestr handlowy prowadzony przez Ministerstwo Sprawiedliwości – Krajowe Biuro Rejestru Handlowego (Oficiul Național al Registrului Comerțului, ONRC, https://www.onrc.ro). Dostęp do rejestru jest bezpłatny. Można w nim odnaleźć dokumentację wymaganą od podmiotów wpisywanych do rejestru handlowego i Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Co więcej można znaleźć wszelkie wzmianki i dane identyfikacyjne przedsiębiorców, które wymagają rejestracji z mocy prawa.
Na portalu Krajowego Biura Rejestru Handlowego Recom on-line (https://portal.onrc.ro/ONRCPortalWeb/ONRCPortal.portal), odnaleźć można nieodpłatnie, m.in.:
– dostępność nazw spółek;
– aktualne informacji dotyczące działalności spółki w przeszłości, dane statystyczne;
– publikacje informacji na temat różnych sytuacji osób prawnych w biuletynie elektronicznym rejestru handlowego (BERC);
– dane statystyczne (czynności dokonywane w centralnym rejestrze handlowym, przedsiębiorstwa z kapitałem obcym);
– oświadczenia o beneficjencie rzeczywistym osoby prawnej;
– informacje z Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych;
– nazwę podmiotu gospodarczego wpisanego do rejestru handlowego;
– numer wpisu do rejestru handlowego;
– niepowtarzalny identyfikator europejski;
– NIP:
– adres siedziby statutowej/miejsca prowadzenia działalności;
– status spółki (np. działająca, rozwiązana, w likwidacji, w stanie upadłości, wykreślona z rejestru itp.).
Po zarejestrowaniu i za opłatą, można uzyskać dostęp do następujących informacji:
– danych identyfikacyjnych (numeru wpisu do rejestru handlowego, niepowtarzalnego identyfikatora europejskiego, niepowtarzalnego kodu rejestracyjnego, adresu siedziby statutowej albo adresu, pod którym prowadzona jest działalność gospodarcza, danych adresowych przedsiębiorstwa – numeru telefonu, faksu);
– adresu siedziby statutowej albo adresu, pod którym prowadzona jest działalność gospodarcza (zaświadczenia potwierdzającego adres siedziby statutowej, daty rozpoczęcia obowiązywania i daty wygaśnięcia ważności dokumentu potwierdzającego adres siedziby statutowej, okresu, w którym siedziba statutowa pełniła swoją funkcję);
– danych identyfikacyjnych powiązanych osób fizycznych i prawnych; kadry kierowniczej;
– informacji dotyczących oddziałów / jednostek zależnych / filii, dodatkowych biur, siedzib;
– danych dotyczących własności;
– działalności głównej oraz drugorzędnej, którą podmiot zadeklarował lub na którą otrzymał zezwolenie;
– danych dotyczących układów z wierzycielami;
– danych bilansowych (obroty, średnia liczba pracowników, zysk brutto ze sprzedaży), jeżeli takie dane przekazało Ministerstwo Finansów Publicznych.
W serwisie Recom on-line można dokonywać wyszukiwania po: nazwie podmiotu, numerze wpisu w rejestrze handlowym, NIP-ie, okręgu, w którym znajduje się siedziba statutowa/miejsce prowadzenia działalności.
Wśród innych, godnych polecenia rumuńskich rejestrów, należy wskazać Giełdę Papierów Wartościowych w Bukareszcie. Oferuje ona podstawowe informacje o spółkach notowanych na giełdzie. Rejestr można przeszukiwać według nazwy spółki.
Warto dobrze sprawdzić kontrahenta
Przed dokonaniem transakcji, nawiązaniem współpracy z kontrahentem z Rumunii warto przeprowadzić wywiad gospodarczy i dobrze go sprawdzić. Szczególnie należy zwrócić uwagę czy nie jest powiązany z Białorusią lub Rosją. Za naruszenie nałożonych na obrót z tymi państwami sankcji grozi bowiem kara finansowa w wysokości do 20 mln zł, oraz od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Pomijając to, ostrożność handlowa, ostrożność kupiecka, dochowanie należytej staranności przy doborze kontrahenta, są zawsze wymagane. To obowiązki ciążące na przedsiębiorcach każdego dnia. Bez względu na obecną sytuację na wschodzie Europy, są nakładane przez prawo na firmy jako na podmioty profesjonalne w obrocie gospodarczym, z których niedochowaniem wiąże konkretne sankcje.
Czy już wiesz jak sprawdzić firmę z Rumunii? Jeśli nie, lub potrzebujesz odnalezienia bardziej szczegółowych informacji, możemy Ci pomóc. Zapraszamy do kontaktu.
