W kwietniu 2017 r. z inicjatywy Prezydenta Turcji odbyło się ogólnonarodowe referendum zmieniające ustrój Turcji z parlamentarnego na prezydencki. Autorytarne rządy Prezydenta Erdogana nie zawsze działały w sposób zachęcający do nawiązywania współpracy gospodarczej przez zagranicznych przedsiębiorców z firmami z kraju nad Bosforem. Od roku polskie firmy jeszcze ostrożniej przyglądają się współpracy z tamtejszymi podmiotami z uwagi na bliskość rejonu ukraińsko-rosyjskiej wojny. Turcja graniczy bowiem z Ukrainą na Morzu Czarnym. Jak przeprowadzić wywiad gospodarczy i sprawdzić firmę w Turcji?
Stosunki gospodarcze z Turcją
Turcja to silny kraj. Należy m.in. do takich struktur międzynarodowych, jak: Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Grupa G20, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, ONZ, Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, Rada Europy, czy Światowa Organizacja Handlu. Wciąż jednak nie jestem państwem członkowskim Unii Europejskiej.
Od 1 maja 2004 r., czyli od daty przystąpienia Rzeczpospolitej do Unii Europejskiej, Polska jako jej członek jest stroną umów zawartych przez UE z Turcją. Przede wszystkim Umowy o wolnym handlu. Według raportu Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Turcja pozostaje głównym partnerem Polski z obszaru Bliskiego Wschodu. Według danych z 2021 r., zajmuje ona 23 miejsce wśród najważniejszych odbiorców polskiego eksportu i 35 pozycję wśród najważniejszych kierunków importu do Polski. Pod względem obrotów towarowych Turcja zajmuje miejsce 18. W 2021 r. obroty handlowe wyniosły 7 mld 905,9 mln EUR, co oznacza wzrost o 27,3 proc. w porównaniu z 2020 r. Polski eksport wyniósł 2 mld 648,3 mln EUR (wzrost o 18,7 proc. w porównaniu rok do roku), a import z Turcji 5 mld 257,6 mln EUR (wzrost o 32,1 proc. r/r).
Polskie firmy eksportują do Turcji przede wszystkim: wyroby przemysłu elektromaszynowego (1 mld 429 mln euro, wzrost o 20,1 proc., udział w całym eksporcie z Turcji 53,9 proc.) oraz chemicznego (478 mln euro, wzrost o 16,5 proc., udział 18,1 proc.). W drugą stronę wędrują głównie: wyroby przemysłu elektromaszynowego (2 mld 106 mln euro, wzrost o 20,9 proc., udział w całym imporcie 40,3 proc.) oraz lekkiego (1 mld 372 mln euro, wzrost o 34,1 proc., udział 26,3 proc.). Wartość usług dostarczonych przez polskie przedsiębiorstwa Turcji wyniosła 142,3 mln euro, co oznacza wzrost w stosunku do 2020 r. (wówczas wartość wyniosła 95,7 mln euro), a polskie firmy nabyły od tureckich przedsiębiorstw usługi o wartości 217,2 mln euro (w 2020 r. było to 121,3 mln euro).
Polskie i unijne sankcje
Bezpieczeństwem obrotu gospodarczego w Europie, ale i w skali globalnej, bardzo mocno zachwiała rosyjska agresja militarna na Ukrainę, do której doszło w lutym 2022 r. A w kontekście Turcji trzeba pamiętać, że Rosja jest jednym z jej najważniejszych partnerów handlowych. W 2019 r. bilans wymiany handlowej obu państw zamknął się kwotą 26 309 mld dolarów. W sierpniu 2021 roku turecki minister handlu Mehmet Muş zadeklarował, że oba państwa dążą do zwiększenia wolumenu handlowego do 100 mld dolarów i nasilenia współpracy w przemyśle, energetyce, turystyce i rolnictwie. Z drugiej strony, Turcja jest jednym z największych zagranicznych inwestorów na Ukrainie. W trakcie wizyty prezydenta tego kraju w Kijowie 3 lutego 2022 roku, oba kraje zawarły umowę o wolnym handlu.
Wszystko to sprawia, że Turcji ciężko jest zerwać wszelkie więzi gospodarcze z Ukrainą i Rosją. A zwłaszcza w tym drugim przypadku współpraca tureckich firm z rosyjskimi może nieść ze sobą poważne konsekwencje także dla polskich kontrahentów firm w Turcji. W związku z atakiem na Ukrainę, Unia Europejska do końca ub.r. nałożyła na Rosję 9 pakietów sankcji. Swoje ograniczenia nakłada również Polska. Obejmują one najważniejsze osoby w Rosji, a także firmy pochodzące z tego kraju. Zakazany jest obrót towarów i usług z rosyjskimi firmami. Za jego naruszenie grozi polskim przedsiębiorcom kara finansowa w wysokości do 20 mln zł oraz nawet do 15 lat pozbawienia wolności. Jednak rosyjscy przedsiębiorcy nauczyli się obchodzić międzynarodowe zakazy, wykorzystując m.in. skomplikowane struktury holdingowe, w których trudno wykryć rzeczywistą strukturę właścicielską. Jak sprawdzić firmę w Turcji, by nie narazić się na sankcje?
Krajowe i unijne informatory
Szczegółowe informacje na temat rodzaju objętych unijnym zakazem transakcji gospodarczych z Białorusią i Rosją odnaleźć można na stronach internetowych Rady Europejskiej: https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/sanctions/restrictive-measures-against-russia-over-ukraine/ oraz https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eu-response-ukraine-invasion/. W Dzienniku Urzędowym UE od adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02014R0269-20220721 znajduje się z kolei wykaz osób i podmiotów objętych sankcjami. Polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji również prowadzi aktualny rejestr podmiotów objętych sankcjami, w którym można sprawdzić kontrahenta, jego powiązania, przyczyny umieszczenia w rejestrze i zastosowane sankcje: https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami .
W pierwszym kroku sprawdzenia firmy w Turcji można więc dokonać wglądu, czy nie widnieje ona w którymś z ww. rejestrów. Źródłem przydatnych informacji jest również Rozporządzenie Rady (UE) 2022/576 z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Wywiad gospodarczy, czyli jak sprawdzić kontrahenta z Turcji?
Weryfikację kontrahenta można powierzyć profesjonalnej wywiadowni gospodarczej, na co dzień zajmującej się realizacją takich zleceń. Prywatny detektyw w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu czy innych miastach będzie wiedział, jak dotrzeć do niezbędnych informacji weryfikujących obecnego lub przyszłego kontrahenta.
Najważniejszym sposobem weryfikacji kontrahenta i jego ewentualnych powiązań jest ustalenie podmiotu będącego jego beneficjentem rzeczywistym, a następnie sprawdzenie, czy jest on wpisany na ww. listę sankcyjną prowadzoną przez MSWiA. Ustalenia można dokonać w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych prowadzonym przez Ministra Finansów pod adresem: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/wyszukaj
Bezpośrednie zapytanie do kontrahenta
W przypadku pojawienia się trudności z ustaleniem struktury właścicielskiej biznesowego partnera za pomocą dostępnych rejestrów, można skorzystać z innej metody jego sprawdzenia w ramach działań wywiadu gospodarczego, którą jest zwrócenie się bezpośrednio do niego o potwierdzenie, kto jest jego beneficjentem rzeczywistym. Oczywiście by uwiarygodnić udzieloną odpowiedź można poprosić zagranicznego przedsiębiorcę o okazanie dokumentów potwierdzających jego deklaracje.
Wywiad środowiskowy
Ogólnodostępnym sposobem na zdobycie informacji o kontrahencie jest przeszukanie zasobów Internetu. Weryfikacja firmy, sprawdzenie jej, czy posiada stronę internetową, jakie są o niej opinie, być może napotkamy jakąś publikację na jej temat. Można zwrócić się z prośbą o referencje do innych firm, które miały do czynienia z tym kontrahentem.
Jeśli dla pewności nie chcemy tego robić sami, możemy powierzyć research agencji detektywistycznej specjalizującej się w profesjonalnym wywiadzie gospodarczym. Bo źródeł informacji jest znacznie więcej niż tylko sieć www. Można np. wystąpić do Ambasady RP w Ankarze z zapytaniem o konkretny podmiot, czy docierały do niej już skargi od innych przedsiębiorców, a może według wiedzy placówki dyplomatycznej turecki kontrahent cieszy się złą opinią? Podobnych informacji mogą udzielić polsko-tureckie izby handlowe.
Rejestry
W biuletynie informacji publicznej Minister Przedsiębiorczości i Technologii, jako minister właściwy ds. gospodarki, prowadzi rejestr przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych. Jeśli w rejestrze tym odnajdziemy przedstawicielstwo naszego kontrahenta, możemy przypuszczać, że on sam nadal istnieje i prowadzi działalność.
Kolejnym z takich rejestrów, w którym można sprawdzić kontrahenta jest europejski rejestr podatników VAT UE oraz rejestr EORI. Przedsiębiorstwa i osoby chcące prowadzić działalność handlową na terenie Unii muszą używać numeru EORI jako numeru identyfikacyjnego we wszystkich procedurach celnych.
Tureckie rejestry przedsiębiorców
Informacje na temat kontrahenta z Turcji można oczywiście wyszukać w tamtejszych rejestrach. Istanbul Chamber of Commerce (Stambulska Izba Handlowa) jest oficjalną, jedną z największych na świecie i głęboko zakorzenionych izb, zrzeszającą ponad 640 tysięcy członków. Na swojej stronie internetowej https://bilgibankasi.ito.org.tr/en/data-bank/company-details udostępnia wyszukiwarkę firm, dzięki której można uzyskać: podstawowe informacje o firmie, dyrektorach, właścicielach, poprzednich właścicielach, listę ogłoszeń opublikowanych w oficjalnym tureckim dzienniku urzędowym. Cały profil dostępny do pobrania w formacie PDF. Dostępna jest opcja wyszukiwania po nazwisku osoby, nazwie firmy, kodzie NACE (odpowiednik naszego PKD), rodzaju prowadzonej działalności.
Turkish Trade Registry Gazette (Turecki Dziennik Rejestrów Handlowych) to rejestr państwowy, dziennik urzędowy, który pod adresem: https://www.ticaretsicil.gov.tr udostępnia podstawowe informacje o firmie, ale by móc z niego korzystać trzeba się zalogować, a wcześniej założyć konto. Dostępny jest w wersji angielskiej.
Informacji o kontrahentach można również szukać w Borsa Istanbul, na stronie https://www.borsaistanbul.com , czyli Istanbul Preciuos Metals and Diamond Market (Istanbulski Rynek Metali Szlachetnych i Diamentów), na stronie https://mersis.gtb.gov.tr w krajowym systemie komunikacji elektronicznej oraz Tureckim Instytucie Patentowym udostępniającym internetową bazę danych rejestrów handlowych i patentów pod adresem: https://www.turkpatent.gov.tr
Lepiej dobrze sprawdzić kontrahenta
Przed dokonaniem transakcji, nawiązaniem współpracy z kontrahentem z Turcji lepiej przeprowadzić wywiad gospodarczy i dobrze go sprawdzić, przede wszystkim czy nie jest powiązany z Białorusią lub Rosją. Za naruszenie nałożonych na obrót z tymi państwami sankcji grozi bowiem kara finansowa w wysokości do 20 mln zł, oraz od 3 do 15 lat pozbawienia wolności.
Czy już wiesz jak sprawdzić firmę w Turcji? Jeśli nie, lub potrzebujesz odnalezienia bardziej szczegółowych informacji, możemy Ci pomóc. Zapraszamy do kontaktu.
