Jak wynika z raportu Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej, tylko do 31 lipca 2023 r. ogłoszono 2543 ogłoszenia rozpoczęcia postępowania restrukturyzacyjnego i 236 upadłości firm. Ogólnie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz Krajowym Rejestrze Zadłużonych opublikowano aż 71 720 ogłoszeń związanych z toczącymi się postępowaniami upadłościowymi. W całym 2022 r. było ich 84 624 a w 2021 r. – 53 312. Problemy finansowe jednego przedsiębiorcy mogą oddziaływać na sytuację wielu jego kontrahentów. Dlatego tak ważne jest sprawdzenie z kim się ma do czynienia przed nawiązaniem z nim współpracy w biznesie. Warto wiedzieć czym tak naprawdę zajmuje się twój kontrahent, jaka jest jego sytuacjia majątkowa czy reputacjia. Tym bardziej teraz, w obliczu wojny w Ukrainie, gdzie za współpracę z podmiotami wciągniętymi na polską czy unijną czarną listę, jak i za obrót określonymi towarami i usługami grożą wysokie sankcje. Jak sprawdzić partnera biznesowego z Polski?
Dochowanie należytej staranności przy weryfikacji kontrahenta
W dzisiejszych czasach założyć firmę jest bardzo łatwo. W wielu państwach można to zrobić nawet nie wychodząc z domu, przez Internet. Nigdy więc nie można mieć pewności, kto tak naprawdę kryje się pod stworzoną nazwą i wpisem w rejestrze, dopóki się tego nie sprawdzi. Weryfikacji służą działania powszechnie stosowanego już w obrocie wywiadu gospodarczego. W pierwszej kolejności działania te polegają na sprawdzeniu rzetelności i aktualności dokumentacji kontrahenta, KRS, NIP, REGON, oraz pozwoleń i certyfikatów niezbędnych do prowadzenia określonego rodzaju działalności.
Weryfikacji można dokonać pozyskując informacje od właściwych osób i instytucji. Są nimi: sądy rejestrowe, ZUS, urzędy skarbowe, czy krajowe i międzynarodowe izby handlowe. Warto zgłębić wiedzę na temat historii działalności oraz jej właścicieli, w tym opinie o firmie. Można to zrobić przeszukując Internet, czy zapytując innych przedsiębiorców, kontrahentów tego podmiotu, jak i bezpośrednio samego zainteresowanego. Trzeba pamiętać, że niedochowanie należytej staranności przy doborze kontrahenta niesie ze sobą konsekwencje prawne. Na przykład konsekwencje w postaci oskarżenia o świadomy udział w nieprawidłowościach, i wynikające z tego dalsze sankcje podatkowo-prawne.
Gospodarka krajowa
Polska jest największym krajem w Europie Środkowo-Wschodniej i szóstym co do wielkości w całej Europie. Gospodarka Polski rozwija się w stabilnym tempie od ponad 25 lat i jest szóstą największą gospodarką w Unii Europejskiej. Obecnie głównymi filarami wzrostu gospodarczego są eksport i konsumpcja krajowa. Według danych Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu z 2020 roku, wartość polskiego PKB wyniosła 565,85 mld USD (ceny bieżące, wzrost PKB o 4% rok do roku); ówczesna inflacja roczna: + 2,3% (w lipcu 2023 r. ok. 11%); wielkość obrotów handlowych/saldo: eksport 235,8 mld EUR, import 234 mld EUR, saldo 1,8 mld EUR, dług publiczny/PKB: 46,5 % (na koniec roku), stopa bezrobocia: 5,2% (na koniec roku).
Polska gospodarka po 1989 roku jest wciąż modernizowana, stając się w coraz większym stopniu zintegrowaną z gospodarką światową. Polskie przedsiębiorstwa są silnie wkomponowane w europejskie łańcuchy produkcyjne. Załamanie światowej gospodarki, które nastąpiło w wyniku pandemii COVID-19 w 2020 r. miało negatywne przełożenie również na gospodarkę Polski, choć w zdecydowanie w mniejszym stopniu niż na większość krajów. Najwięcej eksportujemy do Niemiec (28,90% w 2020 r.), Czech (5,83%), Wielkiej Brytanii (5,72%) i Francji (5,60%).
Gospodarka Polski dzieli się na 3 główne działy – rolnictwo, przemysł i usługi. Użytki rolne: grunty orne, łąki i pastwiska, plantacje i sady oraz ogródki działkowe i przydomowe, zajmują łącznie ok. 60% powierzchni kraju. Przejście na gospodarkę rynkową w 1989 roku sprawiło, że działalność krajowych zakładów przemysłowych musiała stać się opłacalna. Przeprowadzono więc restrukturyzację i prywatyzację tych zakładów. Duży impuls dał napływ kapitału zagranicznego, przyciągnięty m.in. stworzeniem 14 Specjalnych Stref Ekonomicznych.
Najlepiej rozwijające się gałęzie przemysłu w Polsce tobranża surowcowo‑energetyczna, która jest motorem napędowym dla całej gospodarki (np. PGE, Tauron, Energa, KGHM). Spośród przemysłu przetwórczego najlepiej rozwija się produkcja środków transportu i AGD. Dużo produktów z Polski trafia na rynki zagraniczne. Poza w/w Polska eksportuje również miedź, chemikalia, meble, żywność. Wśród najlepiej rozwijających się branży usługowych pod względem liczby zatrudnionych góruje handel, ale będzie się ono zmniejszać ze względu na rozwój handlu w Internecie. Największymi firmami usługowymi są w Polsce banki, sieci sklepów wielkopowierzchniowych i operatorzy telefonii komórkowej, dobrze też radzą sobie prywatne firmy transportowe. Duże zatrudnienie utrzymuje się w budżetówce.
Choć gospodarka jest silna, warunki do prowadzenia biznesu w Polsce nie są zbyt sprzyjające. Jak wynika z cyklicznego raportu Związku Przedsiębiorców i Pracodawców, w 2023 roku dla polskich przedsiębiorców największymi przeszkodami w prowadzeniu działalności są wysokie podatki, niestabilność prawa oraz wysokie koszty pracy. Niestabilność prawa staje się coraz większą barierą dla firm w Polsce już od 2019 r. Wtedy na nią wskazywało 36% ankietowanych przedsiębiorców, dziś już 51%. Przedsiębiorcy z Polski wskazują również na formalizm, problemy proceduralne oraz skomplikowane prawo gospodarcze i podatkowe, a także wysokie koszty zatrudnienia.
Istnienie problemu pokazują liczby. W 2022 r. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz Krajowym Rejestrze Zadłużonych opublikowano 84 624 ogłoszenia związane z toczącymi się postępowaniami upadłościowymi, w 2021 r. – 53 312, w 2020 r. – 41 874, w 2019 r. 35 777, w 2018 r. – 29 218. Tylko na koniec lipca 2023 r. ogłoszeń dotyczących wszczętych postępowań upadłościowych było już 71 720. Liczby te pokazują silną tendencję wzrostową problemów z płynnością finansową w Polsce, 2023 rok zanosi się na rekordowy pod tym względem. Ne jest tajemnicą, że problemy z płatnościami jednego przedsiębiorcy mają wpływ na sytuację majątkową i płynność finansową jego kontrahentów, którzy w przypadku dużych i długotrwałych zatorów płatnościowych sami mogą stać się podmiotem postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego. Warto więc sprawdzić swoich biznesowych partnerów.
Krajowe i unijne sankcje
Od czasu wybuchu wojny w Ukrainie polskie firmy jeszcze ostrożniej przyglądają się współpracy z innymi przedsiębiorcami. W związku z wybuchem wojny Unia Europejska 23 czerwca 2023 roku nałożyła na Rosję już 11 pakiet sankcji. Swoje dodatkowe sankcje nakłada również Polska. Obejmują one najważniejsze osoby w Rosji, a także firmy pochodzące z tego kraju oraz z Białorusi. Zakazany jest obrót towarów i usług z rosyjskimi i białoruskimi firmami. Za jego naruszenie grozi polskim przedsiębiorcom kara finansowa w wysokości do 20 mln zł oraz nawet do 15 lat pozbawienia wolności. Jednak rosyjscy i białoruscy przedsiębiorcy nauczyli się obchodzić międzynarodowe zakazy. Wykorzystują w tym celu m.in. skomplikowane struktury holdingowe utworzone w innych państwach, w których trudno wykryć rzeczywistą strukturę właścicielską.
Szczegółowe informacje na temat rodzaju objętych unijnym zakazem transakcji gospodarczych z Białorusią i Rosją odnaleźć można na stronach internetowych Rady Europejskiej: https://www.consilium.europa.eu/. W Dzienniku Urzędowym UE od adresem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A02014R0269-20220721 znajduje się z kolei wykaz osób i podmiotów objętych sankcjami. Polskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji również prowadzi aktualny rejestr podmiotów objętych sankcjami. Można w nim sprawdzić kontrahenta, jego powiązania, przyczyny umieszczenia w rejestrze i zastosowane sankcje: https://www.gov.pl/web/mswia/lista-osob-i-podmiotow-objetych-sankcjami.
W pierwszym kroku sprawdzenia kontrahenta można więc dokonać wglądu, czy nie widnieje ona w którymś z ww. rejestrów. Źródłem przydatnych informacji jest również Rozporządzenie Rady (UE) 2022/576 z dnia 8 kwietnia 2022 r. w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 833/2014 dotyczącego środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie.
Wywiad gospodarczy, czyli jak sprawdzić kontrahenta z Polski?
Weryfikację kontrahenta można powierzyć profesjonalnej wywiadowni gospodarczej, na co dzień zajmującej się realizacją takich zleceń. Prywatny detektyw w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu czy innych miastach będzie wiedział, jak dotrzeć do niezbędnych informacji weryfikujących obecnego lub przyszłego kontrahenta.
Najważniejszym sposobem weryfikacji kontrahenta i jego ewentualnych powiązań z Białorusią czy Rosją jest ustalenie podmiotu będącego jego beneficjentem rzeczywistym. Następnie należy sprawdzić, czy jest on wpisany na ww. listę sankcyjną prowadzoną przez MSWiA. Ustalenia można dokonać w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych prowadzonym przez Ministra Finansów: https://crbr.podatki.gov.pl/adcrbr/#/wyszukaj.
Wywiad środowiskowy
Ogólnodostępnym sposobem na zdobycie informacji o kontrahencie jest przeszukanie zasobów Internetu. Weryfikacja firmy, sprawdzenie jej, czy posiada stronę internetową, jakie są o niej opinie, być może napotkamy jakąś publikację na jej temat. Jeśli dla pewności nie chcemy tego robić sami, możemy powierzyć research agencji detektywistycznej specjalizującej się w profesjonalnym wywiadzie gospodarczym. Bo źródeł informacji jest znacznie więcej niż tylko sieć www. Mogą ich np. udzielić krajowe izby gospodarcze.
Bezpośrednie zapytanie do kontrahenta
W przypadku pojawienia się trudności z ustaleniem struktury właścicielskiej biznesowego partnera za pomocą dostępnych rejestrów, można skorzystać z innej metody jego sprawdzenia. Jest nią zwrócenie się bezpośrednio do kontrahenta o potwierdzenie, kto jest jego beneficjentem rzeczywistym. Oczywiście by uwiarygodnić udzieloną odpowiedź można poprosić przedsiębiorcę o okazanie dokumentów potwierdzających jego deklaracje.
Polskie i unijne rejestry
W biuletynie informacji publicznej Minister Przedsiębiorczości i Technologii, jako minister właściwy ds. gospodarki, prowadzi rejestr przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych. Jeśli w rejestrze tym odnajdziemy przedstawicielstwo naszego kontrahenta, możemy przypuszczać, że on sam nadal istnieje i prowadzi działalność.
Kolejnym z takich rejestrów, w którym można sprawdzić kontrahenta jest europejski rejestr podatników VAT UE oraz rejestr EORI. Przedsiębiorstwa i osoby chcące prowadzić działalność handlową na terenie Unii muszą używać numeru EORI jako numeru identyfikacyjnego we wszystkich procedurach celnych. System informatyczny VIES (VAT Information Exchange System), to wyszukiwarka prowadzona przez Komisję Europejską, pozwalająca na sprawdzenie czy dany podmiot jest zarejestrowany jako dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych. A to niezbędne m.in. do tego, by móc zastosować do danej transakcji 0% stawkę VAT. Jeśli VIES nie potwierdzi rejestracji kontrahenta, można wystąpić o weryfikację do urzędu skarbowego państwa, w którym ma on siedzibę. Warto również sprawdzić, czy firma posiada odpowiednie pozwolenia i certyfikaty, jeśli są one wymagane w danym kraju.
Rejestr Dłużników Niewypłacalnych pozwala sprawdzić, czy dany kontrahent nie figuruje na jego liście. Istnieją również biura informacji gospodarczej, które posiadają szczegółowe informacje o działalności przedsiębiorstw. BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, utworzone przez Związek Banków Polskich, gromadzi dane na temat historii kredytowej klientów banków, SKOK-ów, a także para bankowych firm pożyczkowych.
Krajowe rejestry gospodarcze
Krajowy Rejestr Sądowy jest scentralizowaną, informatyczną bazą danych prowadzoną przez Ministerstwo Sprawiedliwości i sądy rejestrowe, składającą się z trzech osobnych rejestrów: rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, oraz rejestru dłużników niewypłacalnych (od 1 grudnia 2021 r. i zastąpionego przez Krajowy Rejestr Zadłużonych). Dostęp do Krajowego Rejestru Sądowego jest bezpłatny. Można go przeszukiwać według następujących kryteriów wyszukiwania: numeru podmiotu w Rejestrze (numer KRS), NIP, numerze identyfikacyjnym REGON, nazwie podmiotu, danych adresowych. Wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego podlegają przedsiębiorcy prowadzący we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową działający w formie spółek prawa handlowego, fundacje i stowarzyszenia oraz inne podmioty. Przez Portal Rejestrów Sądowych https://prs.ms.gov.pl/ można przejść do KRS oraz do Krajowego Rejestru Zadłużonych. Bezpośredni link do wyszukiwarki firm w KRS: https://wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl/.
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG) to rejestr przeznaczony dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą tj. osób fizycznych oraz wspólników spółek cywilnych. Wyszukiwanie odbywa się po NIP, REGON, numerze KRS, nazwie firmy, imieniu i nazwisku właściciela/wspólnika, kodzie PKD (czyli rodzaju prowadzonej działalności), danych adresowych: https://aplikacja.ceidg.gov.pl/CEIDG/CEIDG.Public.UI/Search.aspx.
Strona Ministerstwa Sprawiedliwości https://ems.ms.gov.pl/krs/wyszukiwaniepodmiotu również zapewnia dostęp do KRS, a dodatkowo do Monitora Sądowego i Gospodarczego i Krajowego Rejestru Karnego. MSiG to ogólnopolski dziennik urzędowy, w którym publikowane są ogłoszenia wymagane przez przepisy Kodeksu spółek handlowych, Kodeksu postępowania cywilnego, ustawę o KRS, czy ustawę o rachunkowości. Z kolei KRK gromadzi informacje o osobach, które popełniły przestępstwo. W udostępnionej tu przeglądarce KRS https://ekrs.ms.gov.pl/ każdy może m.in. bezpłatnie wyszukać i pobrać dokument finansowy podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Aby wyszukać dokument finansowy trzeba znać numer KRS podmiotu. Wyszukiwanie dokumentów finansowych nie wymaga posiadania konta w systemie.
Informacji o spółkach notowanych na giełdzie dostarczyć może serwis informacyjny Giełdy Papierów Wartościowych: https://www.gpw.pl/.
Lepiej dobrze sprawdzić kontrahenta
Przed dokonaniem transakcji, nawiązaniem współpracy z nowym kontrahentem z Polski warto przeprowadzić wywiad gospodarczy i dobrze go sprawdzić, przede wszystkim czy nie jest powiązany z Białorusią lub Rosją. Za naruszenie zakazów nałożonych na określonego rodzaju obrót z tymi państwami i z określonymi osobami i firmami grozi bowiem kara finansowa w wysokości do 20 mln zł, oraz od 3 do 15 lat pozbawienia wolności. Poza tym, weryfikacja kontrahenta, dochowanie należytej staranności przy jego doborze, to wymóg obowiązujący zawsze przy prowadzeniu działalności gospodarczej, ciążący na przedsiębiorcach jako profesjonalnych uczestnikach rynku.
Czy już wiesz jak sprawdzić kontrahenta z Polski? Jeśli nie, lub potrzebujesz odnalezienia bardziej szczegółowych informacji, możemy Ci pomóc. Zapraszamy do kontaktu.
